Meesterlijke mixen op Malta
Ik had best al wel een en ander gelezen en gehoord over Malta, maar was er nog nooit geweest. Dus pakte ik de uitnodiging het eiland te bezoeken met beide handen aan. Want wat is er nou mooier dan zelf te ontdekken of het ook klopt. In een paar dagen ontdekte ik de mix die Malta heet.
Want dat is me van Malta het meest opgevallen. Het is één grote mix: van talen, van restaurants, van bewoners, van gebouwen, van mogelijkheden.
Malta is zwart, wit en contrastrijk: de bijna eindeloze bebouwing langs de kust wordt afgewisseld met slaperige plaatsjes meer landinwaarts; de zandkleurige huizen aan de boulevards vormen een oogstrelend contrast met de kleurrijke vissersbootjes in de haven en het drukke uitgaansleven langs de kust staat in schreeuwerig contrast met het slaperige binnenland. Al die mixen zijn niet in de laatste plaats het gevolg van de verschillende overheersers uit diverse landen waarmee het eiland en de bevolking door de eeuwen heen te maken kreeg. Toch kijken de meeste Maltezers daar niet met verbittering op terug, zo leer ik tijdens mijn reis: "Uit elke overheersing is wel iets goeds voortgekomen, en bovendien waren we blijkbaar interessant genoeg om overheerst te worden", vat gids Nick de mening van de Maltezers samen. "En van alle invloeden hebben de Maltezers gewoon behouden wat ze prima vonden passen".
Taalmixen en verkeersdrukte
De taal bijvoorbeeld. Een van meest opvallende en in het 'oor' springende mixen. Het is een mengeling van vooral Arabisch, een beetje Italiaans, een toefje Engels en een snufje ‘van alles anders'. Gelukkig spreken de meeste mensen naast het Maltees ook Engels, en zijn veel naam-, straat- en verkeerborden tweetalig waardoor je je weg altijd wel kunt vinden. Dat is handig. Wel moet je er rekening mee houden dat er links gereden wordt, een erfenis uit de periode dat Malta een Britse kolonie was.
Die auto's. Alles wat gezegd wordt over het drukke verkeer op Malta klopt. Malta heeft 420.000 inwoners en 380.000 privé-auto's en daar komen de huurauto’s, bussen en taxi's nog bij. Ook brommers zijn een populair vervoermiddel. Al met al een mix van heel veel vervoer op wielen, en dat zul je weten ook. Een eindeloze rij toeterend en lawaaierig blik lijkt dagelijks van de ene plek van Malta naar de andere te willen rijden. Overigens is dat voor de Maltezers een groter probleem dan voor de toerist, want wie geen zin heeft zich te mengen in de krioelende autoslierten kan gemakkelijk met de bus het eiland verkennen. Naar steden als Valetta en Mdina bijvoorbeeld.
Fluisterend Mdina
En jawel, ook Mdina is een mix. De stad werd ooit vanuit de stilte de bruisende hoofdstad van Malta, maar is nu weer een 'silent city' en echt een 'must do' op je lijstje. Het op het Dingliplateau gelegen Mdina werd door een aardbeving in 1693 grotendeels verwoest, maar is schitterend herbouwd. Je komt binnen via de Main Gate en loopt van daaruit naar de binnenstad waar religieuze beelden, kerken, verhalen, en smalle straten en steegjes zich prima verhouden tot weidse uitzichten en hippe barretjes. Opvallend: er heerst inderdaad een weldadige stilte omdat in Mdina niet de auto's, maar wandelaars en koetsen heer en meester over de straatstenen zijn.
Nick loodst me langs de kerk van St. Agatha, voor wie in Mdina een prominente plek is 
ingeruimd. Hier vertelt hij het verhaal van deze onfortuinlijke jonge vrouw, die op veel schilderijen staat afgebeeld met een plateau in haar hand. Wie niet goed kijkt denkt dat het broodjes zijn, maar op de plateaus en schalen liggen haar borsten. Arme meid. Nick: "Ze woonde op Sicilië toen de zoon van de gouverneur wilde dat ze zijn minnares werd. De jonge Agatha was echter overtuigd christen en weigerde in te gaan op de avances. Om haar te dwingen haar geloof op te geven werd ze gevangengenomen en werden haar borsten afgesneden. Het was een grote schok dat ze bleef leven. Nog steeds hield Agatha zich vast aan haar geloof en daarom werd besloten haar levend te verbranden. Ze stierf op 5 februari 251. De legende wil dat ze op Malta verscheen in 1551 en het eiland redde van een Turkse invasie en werd hierdoor de patroonheilige van Malta.
En ook hier weer een grappige en contrastrijke mix: na het verhaal over de geloofsvaste Agatha lopen we een straatje in waar, achter een onooglijke deur, het eerste bordeel van Mdina was gevestigd. Van de laag gelegen straatjes lopen we naar boven waar je een prachtig uitzicht hebt en het terras van de Fontanella Tea Gardens een geweldige plek om de dag in Mdina af te sluiten.
Tip: bezoek ook de St. Peter and Paul's Cathedral.
Valetta en vakantiegevoel
Natuurlijk ga ik ook naar de huidige hoofdstad van Malta: Valetta. Nick licht de naam van de stad toe: "Na de mislukte aanval in 1551 waagden de Ottomanen in 1565 een nieuwe poging om Malta te veroveren. Ze slaagden niet, maar de ridders van de Maltezer Orde besloten wel om de verdedigingswerken van het eiland te versterken en een nieuwe, ommuurde stad te bouwen: Valletta, genoemd naar de grootmeester van de orde: Jean de la Valette." Ook hier is de mix niet ver te zoeken. Achter de oude stadsmuren ontdek ik een stad met majestueuze gebouwen en prachtige kerken die zich moeiteloos mengen met gezellige moderne winkels, restaurants in alle vormen en maten en de zandstenen huizen vallen nog meer op door de kleurrijke overhangende balkonnetjes, die door de bolle vorm ook wel 'zwangere ramen' worden genoemd. Valetta is een makkelijke stad: klein, compact en, ondanks de hoogteverschillen, toch heel beloopbaar. Na wat slenteren door de steegjes en eindeloos foto's maken van balkonnen en deurkloppers, is de eerste stop de St John's Co-Cathedral, gebouwd tussen1573 en 1577. Van buiten oogt de kerk eigenlijk bijzonder saai, maar binnen weet je niet waar je moet kijken, zoveel is er te zien. Een bijzondere plek binnen de kathedraal is de ruimte waar het meesterwerk 'De onthoofding van Johannes de Doper’ van Caravaggio hangt. Helaas mag je hier geen foto's maken. Nick vertelt dat Caravaggio een recalcitrant schilder was die vaak zijn eigen inzichten op het doek wilden laten zien. "Om geld te verdienen schilderde hij echter ook in opdracht. Hij weigerde echter die opdrachten te signeren, maar ging overstag wanneer gedreigd werd niet te betalen. Of de opdrachtgever blij was met de in bloed geschreven signatuur 'de ridder' ..."
Vanuit de kathedraal gaan we via St George’s Square naar Casa Rocca Piccola waar eigenaar Nicholas de Piro d'Amico Inguanez een rondleiding geeft. In de tuin vertelt de baron/markies over de restauratie van het huis in het begin van de jaren '90 en dat hij, om inkomsten te genereren, vanaf die tijd het 16e eeuwse pand ook openstelde voor publiek. Ook in Casa Rocca Piccola weet je niet waar je het eerst moet kijken. Elke kamer bevat een bonte mix van voorwerpen: van zilverwerk tot meubels en van Chinese schoenen tot poppenhuizen en servies. En De Piro heeft over elk voorwerp wel wat te vertellen. Zoveel zelfs dat de tijdsplanning volledig in het water valt en ik in sneltreinvaart door de Upper Barrakka Gardens vlieg, snel foto's maak van de baai en via de lift bij het St. Peter en St. Paul Bastion naar beneden ga om in de dghasja te stappen, een gondola die me, bijna in Venetiaanse stijl, naar de 'Three Cities' overzet. Het tochtje van zo'n kwartier geeft een prettig vakantiegevoel en dat wordt nog versterkt door de relaxte tijd die ik even later, met een heerlijke high-tea, doorbreng in tuin van het Palazzio Parisio in Naxxar.
Dus...
Malta is een eiland voor overwinteraars, gezinnen en jongeren. Je kunt er uitgaan, shoppen en op het strand liggen. Maar er zijn ook prachtige wandelroutes en sportieve mogelijkheden. Alles wat ik gelezen en gehoord heb is waar. Ook waar is dat ik eigenlijk te kort op Malta was om nog dieper in die verschillende mixen te duiken. Dat duiken kun je overigens letterlijk nemen, want Malta is niet alleen geschikt voor landrotten, maar ook als duikbestemming erg populair. Een ding weet ik wel: wat je ook zoekt, door al die meesterlijke mixen op Malta zul je het zeker vinden.
Tip: Valetta staat op de Werelderfgoedlijst van Unesco én is in 2018 Culturele hoofdstad van Europa. Nog meer redenen voor een bezoek!
Eten en drinken
Het gaat ook voor de Maltese keuken op: het zit hem in de mix. Steeds meer restaurants serveren de Maltese keuken op de kaart met producten van het land. Maar hoe Maltees ook, het blijft een heerlijke mengeling van Italiaans, Engels, Arabisch en andere invloeden. Ik heb er fantastische glutenvrije gerechten gegeten met visjes die zo vers waren dat ze bijna direct vanuit zee op mijn bord terechtkwamen. Op Malta worden een aantal lekkere biertjes gebrouwen volgens Nick en natuurlijk kun ook een glaasje Maltese wijn proberen.
Ik dineerde op Malta ondermeer in het Caviar & Bull Restaurant in St Julians, proefde local cuisine in het Djar II Bniet in Dingli, lunchte in Valetta in The Harbour Club en in het The Fortina Terrace Restaurant in Sliema. Ik sliep in The Corinthia San Gorg.
Tips voor Malta en Gozo
- Blue Lagoon: een echt blauwe lagune bij het eiland Comino.
- De tempels van Tarxien, Hagar Qim en Mnajdra die tussen 3500 en 2500 voor Christus gebouwd werden en daarmee ouder zijn dan de piramiden van Egypte.
- Azure Window, een natuurlijke brug op Gozo met een schitterend doorkijkje op zee.
- Marsaxlokk: authentiek vissersdorp met traditionele, kleurrijke vissersbootjes en een sfeervolle wandelpromenade met permanente markt.
- De Dingli kliffen aan de zuidwestkant van Malta waar je ook kunt rotsklimmen.
- St. John's Co-Cathedral met het meesterwerk van Caravaggio.
- Popeye Village: nu een attractiepark, ooit de filmset voor de film Popeye (1980).
- Palazzo Parisio: één van de mooiste villa's van Malta.
- Barracuda: beroemd visrestaurant in Sliema waar sterren als Madonna en Brad Pitt getafeld hebben.
- De Upper Barracca Gardens voor een prachtig uitzicht over de baaien bij Valetta.
Over Malta, de Maltese valk en het Maltezer kruis
-
Malta was een Britse kolonie, tot het op 21 september 1964 de onafhankelijke Staat Malta werd binnen het Britse gemenebest. In 1969 verlieten
de laatste Britse troepen Malta. De Britse vorstin bleef staatshoofd tot 1974. Daarna werd Malta een republiek, trad op 1 mei 2004 toe tot de Europese Unie en kreeg de euro als betaalmiddel. - De ridders van St. John (later de Maltezer Orde) waren medisch- en militair geschoold maar hadden zochten een plek om zich te vestigen. In 1522 kregen ze Malta voor weinig geld aangeboden door de Engelse koning, maar de ridders vonden het niks. Tot Charles de 5e in 1530 door de paus werd overgehaald om er toch te gaan wonen. De ridders hadden geen keus meer, maar weigerden huur betalen. Daarom werd afgesproken dat ze op Malta zouden wonen en als tegenprestatie één valk per jaar moesten schenken aan de Engelse koning. Die valk moesten ze overigens gaan halen op Sicilië.
- De ridders van de Maltezer Orde waren herkenbaar aan het Maltezer kruis: wit, op een rode achtergrond, met acht spitse punten, twee op elke arm van het kruis die de acht zaligsprekingen uit de bergrede van Christus symboliseren.
Reacties