Riga: groen, klein, kleurig en bruisend
Artikelindex
Aangenaam verrassend. Ik kan niet anders zeggen over Riga. Wat een gezellig centrum met leuke winkels en bijzondere restaurantjes. Verrassend zijn ook de vele kleurrijke huizen en gebouwen, die prachtig combineren met het alom aanwezige groen van parken en bomen en blauw van water. Zoveel kleur en sfeer had ik niet verwacht in de hoofdstad van Letland.
Het land is sinds 1991 onafhankelijk.Toch zie je ook na 25 jaar nog sporen van de eeuwenlange overheersing door landen als Duitsland, Rusland, Polen en Zweden. Vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 1991 was Letland deel van de Sovjetrepubliek, en vooral die periode had weerslag op het land en de bevolking. Buiten het bruisend kleurrijk centrum bepalen de grauwe woonkolossen uit de communistische tijd nog steeds het straatbeeld, al piept ook daar steeds meer kleur doorheen. Hoe beklemmend het leven onder de Sovjets was zie, en voel je bijna, in het voormalige KGB-gebouw. Je kunt je haast niet voorstellen welke vreselijke dingen zich achter de prachtige façade van het gebouw hebben afgespeeld.
Maar terug naar de kleine, compacte binnenstad van Riga. Trek je wandelschoenen of -sandalen aan om dit openluchtmonument lopend te ontdekken. Begin op de Brīvības Boulevard, aan de rand van het centrum bij het Vrijheidsmonument. De zuil is ruim veertig meter hoog en een herdenkingsplek voor soldaten die omkwamen tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog van 1918-1920. Het monument is opgericht in 1935 toen Letland, tussen de twee wereldoorlogen in, onafhankelijk was. De drie sterren die de vrouwenfiguur Milda omhoog houdt zijn het symbool voor destijds de drie regio’s van Letland. Op de sokkel staat de tekst: “Voor Vrijheid en Vaderland”. Het monument was een doorn in het oog van de Sovjets, maar overleefde de bezetting.
Wat moet je zeker zien in Riga
Het Cat House
Welke route je vanaf het Vrijheidsmonument neemt is niet belangrijk. Je komt altijd langs de meest interessante plekken en gezellige pleinen, zoals het Livu laukums, waar veel terrassen, restaurants en barretjes zijn. Ook staat hier het 'Kattenhuis'. Het verhaal gaat dat de eigenaar van het gele, in 1909 in Jugendstilstijl gebouwde huis geweigerd werd als lid van het Grote Gilde. Als revanche liet hij op het dak van zijn huis twee katten plaatsen met demonstratief met hun achterwerk richting het naast zijn huis gelegen Gildehuis. Toen hij alsnog werd toegelaten draaide hij de katten de andere kant weer op.
De Dom
Deze in gotische stijl opgetrokken ‘Rīgas Doms’ was in de middeleeuwen de grootste kerk van de Baltische Staten. De Dom werd in 1211 geopend door de stichter van Riga: Bisschop Albert. Er volgde vele verwoestingen en verbouwingen waardoor Dom een samenraapsel van verschillende bouwstijlen is. Nederlands detail: het orgel dateert uit 1884 en is afkomstig uit Zaandam.
De Drie Broers
In de Maza Pilsstraat nummer 17, 19 en 21 vind je de oudste huizen van Riga. Nummer 17 is het oudste en dateert van rond 1500. Dat er handelsbetrekkingen met Nederland waren blijkt uit de façade met trapgevel en gotische nissen zoals je die destijds ook in Nederland zag. Ze zijn een 'must', maar ik vond ze niet de mooiste huizen van de stad.
Het Huis van de Zwartkoppen
Op het Stadhuisplein vind je prachtige gebouwen zoals het Stadhuis, het Huis van de Zwartkoppen en de Petrikerk. Niet alle panden kwamen ongeschonden door de Tweede Wereldoorlog. Zo werd uit de 13e eeuw stammende het gotische Huis van de Zwartkoppen, oorspronkelijk het gildehuis van ongetrouwde Duitse handelaren, vrijwel geheel verwoest. In de jaren 90 werd het huis naar oorspronkelijk ontwerp gerenoveerd, met de Hollandse en Vlaamse gildehuizen als voorbeeld voor de rijk versierde gevel. Het karakteristieke pand is nu een van de grootste bezienswaardigheden van Riga.
Het Stadhuis
Ook het Stadhuis is herbouwd naar hoe het er rond 1793 uitzag. Midden op het plein staat het standbeeld van ridder Roland, als verwijzing naar de Duitse handelaren die hier rond de dertiende eeuw al handel dreven.
De Sint Peterskerk
De Petruskerk heeft de oorlogen, ondanks diverse bombardementen en beschadigingen, wel overleefd en is daarmee een van de oudste gebouwen van niet alleen Letland, maar van alle Baltische Staten. De bouw begon rond de 12de eeuw en liep door tot ver in de15de eeuw. Ooit was de toren van hout en 123 meter hoog. De huidige toren is van staal, om het brandgevaar te verminderen. Op de toren prijkt de zesde haan in de geschiedenis van de kerk. De vijf overige zijn door noodweer verwoest. De kerk, eens de favoriet van Tsaar Peter de Grote, doet nu dienst als expositieruimte met steeds wisselende tentoonstellingen. Neem de lift naar boven en bewonder op 79 meter hoogte het uitzicht over de daken van de stad.
Tip van mijn gids Mihails: voor een andere blikop Riga ga je naar de 371 meter hoge Tv-toren. De entree is ongeveer 9 euro. Voor gratis uitzicht ga je naar de Riga Galeria achter het Raddison Blue hotel.
Anekdotes over de kerk:
De wijzers van de klok staan altijd op 12 uur. Dat is volgens Mihails erg makkelijk voor de inwoners van Riga: door om 12 uur bij de kerk af te spreken zijn ze altijd op tijd.
Het laatste bombardement van de kerk was op 29 juni, Sint Petersdag. En, toeval of niet, sinds die dag is Sint Peter, de middelste figuur boven de entree van de kerk, zijn hoofd kwijt.
Bekijk hier het filmpje met uitzicht vanaf de Petruskerk:
Russisch Orthodoxe kathedraal
De glimmende koepels van de Russische Orthodoxe Kathedraal vallen behoorlijk op. De kerk is gebouwd tussen 1876 en 1883 toen Letland deel uitmaakte van Rusland. Na de eerste wereldoorlog en ten tijde van de communistische overheersing kreeg de kathedraal een andere bestemming, maar na de onafhankelijkheid in 1991 werd de kerk teruggegeven aan de orthodoxe gelovigen. Je mag er niet naar binnen en niet fotograferen.
Het Kasteel van Riga
Ik had er met het drukke programma geen tijd voor, maar volgens Mihails is het kasteel, gebouwd in 1330, dan ook een tip voor mijn volgend bezoek aan Riga. Het diende in eerste instantie als residentie van de Livonische Ridderorde. Later vonden veel gouverneurs er onderdak. Nu is het de residentie van de president van Letland en zijn er drie musea in gevestigd.
Centrale Markt
Wil je uitgebreid de Centrale Markt ontdekken dan heb je wel een paar uurtjes nodig. De stalen constructies, een kleinere kopie van Zeppelingarages, werden tussen 1922 en 1930 gebouwd aan de oever van de rivier Westelijke Dvina. Dagelijks kun je terecht in de hallen, die destijds tot de modernste van de wereld behoorden: onderkelderd, met diepvieskasten, elektrisch licht, centrale verwarming en een ingenieus systeem met liften en kranen voor aanvoer van de producten.
Elke hal heeft een eigen bestemming: vlees, vis, groente en fruit, zuivel, deegwaren en 'overige zaken'. Ook buiten staan kraampjes, er is vermaak en entertainment en voor een lunch of diner kun je neerploffen op een van de vele terrasjes in, en buiten de hallen.
Houten huizen
Riga is beroemd vanwege de houten huizen, die vooral te vinden zijn in de voormalig Joodse wijk Maskavas. Tot aan de Tweede Wereldoorlog werden ze gebouwd, en in totaal zijn er nu nog zo'n 3500. Bijna alle huizen hebben een binnenplaats en daarom waren veel van deze "Westernhuizen' populaire filmsets. Sommige huizen zijn ondertussen gerenoveerd, andere verkeren nog in deplorabele staat. Volgens gids Mihail is het voor veel eigenaren wachten op kapitaal om de huizen op te knappen. Vernietigen mag niet omdat ze op de Unesco Werelderfgoedlijst staan. Lees verder voor de 'doen' tips!