Malmö, de stad van The Bridge
Het Kwaad, verscholen achter dierenmaskers of verborgen in kunstuitingen. Typerend beeld uit The Bridge, de veelgeprezen misdaadserie die Denemarken en Zweden de afgelopen jaren nog dichter bij elkaar heeft gebracht. Malmö speelt in menig aflevering een hoofdrol, die je met enig overdrijven symbolisch kunt noemen. De nederzetting aan de Sont was namelijk eeuwen Deens bezit, maar is Zweeds sinds de Vrede van Roskilde in 1658. Tijd voor een speciale stedentrip.
Zo’n 350 jaar later bereik ik de derde stad van Zweden met de trein, die me vanaf het vliegveld Kastrup bij Kopenhagen via De Brug in een oogwenk naar Zweden brengt. Het Best Western Malmö Arena Hotel is voor mij niet zo zeer interessant vanwege de 295 kamers en de coole uitstraling, maar vooral door de bar. Vanuit SKAY op de 16de verdieping, op 85 meter boven zeeniveau, heb je naar drie kanten een verbluffend uitzicht. De jonge wijk Hyllie ligt letterlijk aan je voeten, maar verderop zijn de binnenstad , de bekende brug en zelfs de contouren van de Deense hoofdstad te zien.
Sporen vinden, plekken ontdekken
Maar de skybar is om nog twee redenen interessant: de eerste is voor de aangename hamburger, die er wordt geserveerd; de tweede is vooral van belang voor liefhebbers van The Bridge III. Op deze plek is namelijk de rauwe openingsscène rond het gezinnetje aan tafel geschoten, tevens de eerste dode in een gruwelijke reeks. En dat is mooi, want daar is het deze reis juist om te doen. Sporen vinden en plekken ontdekken, die ik in de tientallen afleveringen van The Bridge voorbij heb zien komen.
Het succes van de serie heeft Malmö – en in mindere mate Kopenhagen – echt op de kaart gezet. Vooral Nederlanders trekken steeds vaker naar de zuidwestpunt van Zweden. In de eerste helft van vorig jaar bedroeg de groei bijvoorbeeld bijna 20 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2015. Die toeristen doen naar verluidt graag een intensieve The Bridge-tour per bus, om alles in één keer tot zich te nemen. Ik kies voor een veel intiemere manier om dit ‘misdadige Utrecht aan zee’ te ontdekken, want met een inwonertal van 300.000 sta je echt niet op het punt een wereldstad te ontdekken. En met de fiets kun je gewoon overal makkelijk komen; van de moderne buitenwijken langs de kust tot het historische centrum, alles is ingesteld op het gebruik van de tweewieler.
Saga’s huis, Calatrava’s toren
Daar komt nog bij dat ik in de slipstream mag rijden van Eva Eilstrup van Malmö Tourism, die werkelijk alle hoeken en gaten van de stad blijkt te kennen. De kordate gids leidt me in een mum van tijd langs eeuwen geschiedenis, maar vergeet nergens dat het mij ook om The Bridge is te doen. De wijk Västra Hamnen is ons eerste reisdoel. De ‘westelijke haven’, lang het domein van de inmiddels failliete scheepsbouwer Kockums, is nu de eerste CO2-neutrale wijk van Europa. Windenergie, zonne-energie, waterenergie, autovrij: in het zuiden van Zweden draaien ze al toekomstmuziek. Een belangrijk deel van die energiebehoefte gaat trouwens naar de Turning Torso. De iconische wolkenkrabber van Santiago Calatrava, opgedeeld in bedrijfsruimten en luxe appartementen, is met 190 meter het hoogste gebouw van Scandinavië.
Nog een bijzonder aspect van Västra Hamnen is het, zoals dat lokaal wordt genoemd, het Europese gedeelte. Verschillende Europese architecten hebben er huizen mogen ontwerpen, wat tot een fris, bouwkundig ratjetoe heeft geleid. Amsterdam doet mee met pastelkleurige grachtenpanden, compleet met hijsbalken. Saga Norén, de centrale figuur in The Bridge, woont hier ook. Althans, de politievrouw wordt er steevast gefilmd bij het portiek van het geblokte complex; de feitelijke binnenopnamen zijn geschoten in de studio’s in Ystad. Dat verhaal gaat tevens op voor het politiebureau in de serie, dat in het dagelijks leven het ziekenhuis aan Barkgatan 11 is. Natuurlijk, Malmö heeft ook een echt hoofdbureau van politie, maar dat voldeed volgens Eva niet aan de ‘sombere ideeën van de filmmakers’. Die opmerkelijke standaard heeft er al wel toe geleid dat Nordic Noir, of Scandi Noir, is uitgegroeid tot een wereldberoemd genre, getuige ook het internationale succes van tv-drama’s als The Killing, Wallander en Borgen.
Kleine expositie en een badhuis
Ondertussen zijn we de oude stad binnengereden, om in het Techniek- en Scheepvaartmuseum aan de Malmöhusvägen een tijdelijke expositie rond The Bridge te bekijken. Een vitrine met de karakteristieke outfit van Saga is deze keer de trekker, want de plek van haar Porsche is helaas leeg. Leuk is dan weer wel dat grappenmakers de plek hebben opgevuld met een minuscuul schaalmodel. Een reeks zwart-witfoto's aan de muur plus attributen achter een wand met sleuven, waaronder etalagepoppen met de bekende dierenmaskers, brengen de serie bijna tot leven.
De voorlaatste filmstop ligt bij pier 1 van Ribersborgsstigen, de uitgestrekte wandel- en fietsboulevard langs de Sont. Het Ribersborg Kallbadhus steekt er al sinds 1898 fier als een pier de zee in. In dit monumentale openlucht badhuis word je wel geacht bloot te zwemmen, al doen mannen en vrouwen dat tot op de dag van vandaag nog altijd strikt gescheiden van elkaar. Maar veel belangrijker voor de miljoenen liefhebbers van The Bridge: in de serie I bereiken Saga Norén en haar Deense partner Martin Rohde hier een doorbraak in hun moordonderzoek.
Dan de brug en moderne kunst
Als ik voor een paar uur afscheid heb genomen van Eva is de keuze simpel. Ik fiets verder naar de brug, die een kleine drie kwartier verderop blijkt te liggen. De aanblik is adembenemend en fascinerend tegelijk: een verbinding van 9 kilometer, die zowel landen als mensen dichter bij elkaar brengt. Menig Deen is bijvoorbeeld in Zweden gaan werken, omdat de lonen er aantrekkelijker zijn... Voor wie ooit zelf op deze plek gaat kijken: in één van de blokken steen langs het fietspad, direct onder de brug, is een aluminium pin geslagen. Daarop moet Sofia Helin als haar personage Saga Norén hebben gestaan voor de bekendste publiciteitsuiting rond de serie.
Weer terug in de stad maak ik mijn toeristische rondje af. Het eerste project is het vinden van het Museum of Modern Art. Het wordt een heerlijke zoektocht in het zonnetje, zonder enige tijdsdruk. Het museum aan Ola Billgrens plats, een groot rood blok, valt op zich tegen. Er is een verbouwing gaande, en de lokale kunst – veel installaties - wekt bij mij niet meer dan een glimlach. De toegang is gelukkig gratis en dat maakt het bezoek passend.
Een Sahara Sunrise in Möllan
Via Möllevången – lokaal vaak aangeduid als Möllan – rijd ik zachtjes aan terug naar de locatie voor het avondeten. De voormalige arbeiderswijk is in enkele tientallen jaren veranderd in een trendy multiculturele samenleving met bars, eetgelegenheden, nachtclubs en andere heerlijkheden. Ik zie Caribische, Creoolse en Syrische uitingen, en namen van restaurants als Bagdad en Al Jazeera. In een klein winkelcentrum trek ik een lot uit de loterij. Bij Köld is niet alleen fenomenaal ambachtelijk ijs te koop, het verhaal achter de ijsmaker is evenzeer uitzonderlijk. Het bedrijf is van een voormalige salesmanager uit de VS, die het na 20 jaar Silicon Valley werkelijk spuugzat was en de kust van Californië verruilde voor die van Zuid-Zweden. Zijn lekkerste product? De Sahara Sunrise, met elementen van maracuja en sinaasappel, voor 3 euro. En dat kan ik zeggen, want ik heb alle smaken mogen proberen; ja, ook die met rabarber, zeezout en kokos.
Heerlijk dineren en dan terug…
Via Folkets Park, het volkspark dat al zo’n 125 jaar jong en oud weet te plezieren, maak ik me op voor de laatste afspraak met mijn gids. We treffen elkaar in Årstiderna By The Sea, een eigentijds restaurant in Västra Hamnen. Direct aan de haven en met zicht op luxe appartementen en achterstevens van dito jachten komt Scandinavië op z’n lekkerst voorbij: een mix van haring en hardgekookt ei, daarna kreeft, vlees en aardappelen. De feestvreugde wordt nog verhoogd door de witte wijn, al zijn de prijzen behoorlijk te noemen: 9,50 euro voor een glas uit Spanje, en 14,50 euro voor een Chablis. Maar Zweden hoeft niet altijd duur te zijn. Ter vergelijking: een gezonde lunch in de binnenstad kostte me een dag eerder nog geen 10 euro. Daar kreeg ik bij het Mexicaanse restaurant Zócalo aan Södra Vallgatan vers sap, bonen, rijst, kip en sla voor.
Een taxi brengt me de volgende dag in 30 minuten terug naar Kastrup. Best gek om ter afronding van juist deze trip over de plek te komen waar Zweden en Denemarken elkaar boven water treffen. Ter oriëntatie: de geografische grens tussen de twee ligt ongeveer halverwege het eilandje Peberholm en het hoogste punt van de Sontbrug. Inderdaad, precies daar waar alles in The Bridge mee begint: met het neerleggen van een stoffelijk overschot.
